Come vi avevo promesso ecco a voi un pò di lavoro:
Calamità nel regno di Tito e sue iniziative
Principis Titi temporibus fortuita ac tristia acciderunt: conflagratio Vesuvii montis in Campa-
nia, incendium Romae et gravis pestilentia.
In tantis calamitatibus non modo principis sollicitudinem sed parentis amorem Titus ostendit
et promptis edictis et assiduis curis. Bona oppressorum 1 in Vesuvio, quorum 2 heredes non
extabant, restitutioni afflictarum civitatum attribuit.
Post Romae incendium cuncta praetoriorum 3 suorum omamenta monumentis urbis ac tem-
plis destinavit. Morbos quoque leniebat omni remediorum genere.
Itaque recte ac merito Titus ab omnibus amor ac deliciae generis humani nominabatur.
1. oppressorum: «degli uomini uccisi» (vittime dell'eruzione del 79 d.C.). 2. quorum: «dei quali», pron. rel. gen. m. plur. 3. praetoriorum: praetorium, ii qui = splendida villa.
=============================================
Scherzosa minaccia ad un ospite... inadempiente
Heus, tu promittis nec ad cenam venis! Quare ius dicimus 1 : ad assem 2 impendium reddes nec
id modicum erit.
Paratae erant multae cuppediae; in primis gustum de 3 holeribus: betae, porri, bulbi, lactucae
cum oleo, aceto et liquamine; deinde cochleae assae 4 .
Convivis autem leporem farsilem suppeditabam, postremo farreum cum mulso.
Praeterea inter cenam actor comicus, lector, fidicen convivas suaviter delectabant, quod mihi
singularis largitas est. Illiberalem igitur ac stultum te praebuisti!
1. ius dicimus: «pronunciamo la sentenza (liber.: la condanna)»; ricorda, pero, che nel linguaggio giuridico ius dicere significa «rendere (amministrare la) giustizia». 2. ad assem: «sino all'ultimo spicciolo». 3. de: «di», prep. con l'abl. 4. assae: «arrostite».
============================================
II giusto equilibrio fra gli estremi
Navis quondam saevis tempestatibus vexata erat inter vectorum lacrimas et mortis metum. Sed subito dies ad faciem serenam mutatus est et navis tuta cursum tenebat, dum nautae nimia hilaritate afficiuntur. Tum gubernator, quem periculum prudentem effecerat: «Oportet parce gaudere - inquit 1 - et sensim querelas effundere, quia dolor et gaudium totam vitam
miscent».
(da FEDRO)
1. inquit: «disse».
=============================================
Un piacevole soggiorno estivo
Aestate in Tuscos 1 meos confugio. Est sane insalubris ac pestilens ora Tuscorum, quae 2 per litus extenditur 3; sed praedia mea a mari recedunt et Appennino, salubri monti, subiacent. Villae amoenitas iucunda est.
Caelum autem est hieme frigidum et gelidum; myrtos et oleas respuit, laurum tamen tolerat. Sed aestatis mira est clementia; aër semper leni vento movetur, caelum mite est. Ibi otium securum, nulla necessitas togae (est) neque homines molesti sunt: omnia placida et quieta (sunt); ibi animo atque corpore maxime valeo.
1. in Tuscos: «nella villa di Toscana». 2. quae: «che», pron. rel. nom. f. sing. 3. extenditur: «si estende».
=========================================
Ifigenia
Graeci Troiam navigare cupiebant, sed naves apud Aulidem ventis adversis detinebantur. Tum Calchas convocatur atque interrogatur: «Naves - inquit 1 vates - retinentur, quia Agamemnon impium facinus commisit, necans cervam Dianae sacram; nullo modo classis ancoram solvere potest 2, nisi deae ira Iphigeniae, regis filiae, sacrificio permulcebitur». Agamemnon primum recusat, deinde multorum precibus flectitur. Itaque virgo, nuptiarum simulatione, Aulidem adducitur atque ad altaria admovetur. Cum Iphigenia atrox fatum animadvertit, patris misericordiam implorat, qui 3 magno dolore conficitur. Tandem virgo patriae pietate se 4 morti devovet. Sed dum sacerdotes sacrificia procurant, cerva pro Iphigenia a Diana substituitur, virgo in terram Tauricam per nubes traducitur, ubi deae templi sacerdos erit.
1. inquit: «disse». l.potest: «puo», da possum, composto di sum. 3. qui: «che», pron. rel. nom. m. sing. 4. se: «si», acc. pron. rifl. 3' pers. sing.
=============================================
II sacrificio di Codro
Dorienses ob veteres offensas Atheniensibus bellum indixerunt et de belli fortuna oraculum
consuluerunt. Responsum fuit: «Victores eritis, nisi Codrum, Atheniensium regem, occi-
deritis 1».
Cum igitur Dorienses adversus Athenienses proelio dimicaverunt, militibus custodiam ac tu-
telam regis hostium praeceperunt.
Sed Codrus oraculi responsum atque hostium consilium cognovit; clam vestem regiam exuit,
pannosam induit et, sarmenta collo gerens, in Doriensium castra intravit. In hostium turbam
se insinuavit et iudicio 2 falce vulneravit militem, qui 3 eum interfecit.
Cum autem Dorienses regis corpus cognoverunt, sine proelio discesserunt. Codrus igitur mor-
te sua patriam servavit.
1. occideritis; indic. fut. anter. 2° pers. plur. di occido', traduci, pero, con il futuro semplice. 2. iudicio: «di proposito». 3. qui. «che», pron. rel. nom. m. sing.
=============================================
L'aquila e la cornacchia
Olim aquila testudinem in sublime sustulit 1, sed nec unguibus nec rostro comeum involucrum
perrupit et animal laesit.
Venit per auras cornix et: «Pinguem praedam unguibus rapuisti - inquit 2 - sed gravi pondere
ea te lassabit: tibi monstrabo quo pacto possis 3 praedam edere».
Aquila ei mercedem promisit. Tum cornix malitiosa: «E caelo in scopulum testudinem illide:
duram corticem rumpes». Aquila monitis paruit et magistrae dapem large divisit. Itaque misera testudo, ob vim cum malitia coniunctam 4, tristi nece occidit.
(da FEDRO)
1. sustulit: perf. di tollo. 1. inquit: «disse». 3. quo pacto possis: «in che modo (tu) possa», prop. interroga-tiva indiretta (possis e congiuntivo pres. di possum, composto di sum). 4. coniunctam: «congiunta», part. perf. di coniungo.
==========================================
Alessandro giunge nella fredda e selvaggia terra dei Parapamisadi
II re macedone, penetrando nelle terre estreme dell'impero persiano, giunge presso i Parapamisadi che abitavano sui versanti della catena dell'Hindu Kush ('Parapamisus’).
A)
Alexander nationem, ne finitimis quidem satis notam, cum exercitu intravit. Incolae appellantur Parapamisadae, agreste hominum genus et inter barbaros maxime inconditum locorum asperitas hominum quoque ingenia duraverat.
Parapamisadae latere tuguria struunt, quia terra sterilis 1 est materia; foramine lumen superne
admittunt.
Altae nives terram premunt, gelu et perpetuo paene rigore constrictae 2; neque avium neque
ferarum vestigia extant. Obscura caeli umbra, nocti similis, omnia tegit.
B)
In tali omnis humani cultus solitudine Macedonum exercitus inopiam, frigus, lassitudinem,
desperationem toleravit.
Multos exanimavit rigor nivis insolitus, multorum adussit pedes, aliorum oculos.
Praecipue algor militibus fatigatis ac fessis perniciabilis fuit; in gelu corpora sternebant, sed,
quod frigoris vis artus stringebat, torpentes rursus consurgere non poterant 3.
Cum forte in barbarorum tuguria milites inciderant, celeriter reficiebantur; barbari autem, qui
numquam in terris suis advenas viderant, conspicientes repente armatos, metu exanimati,
omnia, quae in tuguriis erant, militibus praebebant.
Tandem exercitus in culta loca pervenit, commeatu largo recreatus est et omnium rerum copia
abundavit.
(da CURZIO RUFO)
1. sterilis: «priva». 2. constrictae: «indurite». 3.poterant: «potevano», da possum, composto di sum.
==============================================
Si prega di consegnare il tutto entro il 30 Agosto.
Seriamente, ragazzi se ce la fate è proprio un bel colpo (per mia figlia) anche perchè ne ha altrettanti da fare.
Aspetto vostre notizie e vi ringrazio.
Ciao, buonanotte
Luigi